Humanistyka postsekularna
Seminaria dla magistrantów i doktorantów / semestr zimowy 2017
wtorek: 17:00-19:15 / Collegium Novum, al. Niepodleglości 4, s. 501A
Prowadzący: Ewa Domańska
Celem kursu jest zarówno przedstawienie toczących się we współczesnej humanistyce i naukach społecznych dyskusji na temat ograniczeń sekularyzmu i procesów sekularyzacji oraz zaprezentowanie różnych form refleksji post-sekularnej, jak i poddanie pod rozwagę możliwości, szans i zagrożeń, jakie stwarza kondycja post-sekularna. Obserwowany ostatnio tzw. zwrot post-sekularny stanowi złożone zjawisko, które pojawiło się w globalnej akademii w odpowiedzi na nowe formy obecności religii w życiu publicznym, co odzwierciedla polityczno-społeczne przekształcenia społeczeństw zachodnich (w dużej mierze uchodzących dotychczas za niekwestionowalnie świeckie), trajektorie modernizacji państw nie-europejskich o dużym procencie społeczności autochtonicznych, które wykraczają poza dotychczasowe przewidywania i przymuszają badaczy do ponownego przemyślenia ustaleń teoretycznych (odrodzenie klanowowo-plemiennych form organizacji społecznej przy silnym udziale kodeksów religijnych oraz mitów etnogenetycznych, np. w przestrzeni postsowieckiej), a także z konfliktami powstającymi na podłożu religijnym (problemy z globalnym fundamentalizmem islamskim czy tarcia w krajach takich, jak Birma bądź Sri Lanka, gdzie różnica etniczna przenika się z religijną).
To, co sekularne można rozumieć jako szczególny rodzaj przestrzeni, przez setki lat budowanej przez zachodnią myśl w polemice z dominującymi tradycjami religijnymi. Dziś stanowi ono raczej jeden z elementów dychotomii, której drugim biegunem – bądź równoległą, oddzielną domeną – jest to, co religijne (święte, duchowe etc.). Celem kursu jest ukazanie możliwości przekroczenia tego dualizmu. Stąd zwrot post-sekularny będzie tutaj rozumiany jako przywracanie ważności różnym formom religijności (i duchowości) tam, gdzie były one dotychczas marginalizowane czy wykluczane jako irracjonalne i jako takie nie przystające do naukowych wizji rzeczywistości. Poszukiwanie post-sekularnego paradygmatu dla humanistyki wiąże się też z rozważaniem wpływu, jaki różne formy religijności i duchowości wywarły na kształtowanie się współczesnych kultur i tożsamości – szczególnie w kontekstach pozaeuropejskich. W tym kontekście szczególnie ważne są badania antropologów, którzy dostarczają holistycznych i koherentnych opisów różnych wizji świata i kosmosu, które nie przystają do zachodnich wizji racjonalności.
W trakcie zajęć szczególna uwaga zostanie poświęcona post-sekularnym tropom dotyczącym różnych dyscyplin humanistyki i nauk społecznych i teoretycznego namysłu nad nią. W jaki sposób formy myślenia religijnego były i są zakamuflowane w schematach poznawczych świeckiej humanistyki? Jakie potencjały i zagrożenia skrywają, w jaki sposób ich ujawnianie może wpłynąć na transformację różnych jej dyscyplin?
Kurs przeznaczony jest dla magistrantów i doktorantów zainteresowanych tematyką postsekularyzmu i obejmuje cykl 10 seminariów, każde trwające trzy godziny lekcyjne (2:15 min.). Od uczestników oczekuje się dobrej (na poziomie biernym) znajomości języka angielskiego. Warunkiem zaliczenia jest obecnośc i aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz przygotowanie pracy badawczej na min. 10 stron standardowego maszynopisu.
Zajęcia stanowią zmodyfikowaną wersję kursu prowdzonego dla doktorantów (poziom 300) School of Humanities, Stanford University w 2016 roku pod tytułem: "Postsecular Humanities".
Zaproszenia gosci finansowane z nagrody Ewy Domanskiej przyznanej przez Rektora UAM za osiagniecia organizacyjne (2017).