Opis kursu:

 „Wprowadzenie do historii”, „e-historia” i „Formy wypowiedzi akademickiej” stanowią blok przedmiotów wprowadzających do studiów historycznych i należy je traktować łącznie, stąd niektóre omawiane podczas zajęć zagadnienia są podobne, ale prezentowane są w różnych aspektach i kontekstach. Zajęcia z "Wprowadzenia do historii" przygotowują studentów do podjęcia podstawowych rodzajów aktywności intelektualnej związanej z uczestnictwem w zajęciach uniwersyteckich na kierunku historia, zapoznają z podstawami wiedzy na temat historii jako specyficznego podejścia do przeszłości i dyscypliny naukowej. Ich problematyka koncentruje się wokół omówienia specyfiki i statusu historii wśród innych dyscyplin nauk humanistycznych i społecznych, ukazania historii jako opartej na źródłach wiedzy krytycznej (problem źródeł wywołanych); myślenia historycznego oraz jego znaczenia we współczesnym świecie, roli historyka w budowaniu wiedzy o przeszłości, problemu upolitycznienia historii oraz etyki badań naukowych.

 

Warunki zaliczenia:

Obecność na zajęciach (nieusprawiedliwione 3 nieobecności powodują brak zaliczenia); zaliczenie prac pisemnych (zadania domowe; test), udział w dyskusjach, recenzja krytyczna z książki Johna Arnolda Historia. Bardzo krótkie wprowadzenie (objętość min. 3,000 słów) oddana w terminie (poniedziałek, 20 stycznia 2025 roku), zaliczenie rozmowy podsumowującej (poniedziałek-wtorek, 27-28 stycznia 2025 roku. (Jak napisać recenzję krytyczną?)

 

Sylabus:

1. Zajęcia wprowadzające

Zadanie: 1) Proszę o przygotowanie słownej prezentacji o sobie (1 min.), która zostanie przedstawiona na zajęciach 14 października
2) Proszę o sporządzenie CV / Jak napisać CV? / Przykład [proszę przygotować CV ściśle wg wskazówek i nie stosować żadnych matryc. Proszę CV wydrukować i przynieść na zajęcia 21 października

2. Historia czym jest?

Jerzy Topolski, Historia jako wiedza praktyczna, Historia jako wiedza o działaniach ludzkich oraz Historia jako res gestae i rerum gestarum, w: tegoż Teoretyczne problemy wiedzy historycznej, red. Ewa Domańska, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2016: 81-96. 

Jan Kieniewicz, Historia jako sposób bycia oraz O historię człowieka, w: tegoż, Rozliczenie: doświadczenia i praktyki 1976-1996, Wydział "Artes Liberales", Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2015: 99-101 i 21-25.

3. Historia jako poznanie

• Henri-Iréné Marrou, Historia jako poznanie, w: tegoż, O poznaniu historycznym, przeł. Hubert Łaszkiewicz. Kęty: Wyd. Marek Derewiecki, 2011 43-62.

4. Antropocentryczny i eurocentryczny charakter historii

Ewa Domańska, Współczesna krytyka antropocentrycznego i eurocentrycznego wymiaru historii, w: Wprowadzenie do metodologii historii, red. Ewa Domańska i Jan Pomorski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022: 236-256.

Marek Tamm, Zoltán Boldizsár Simon, „Historia więcej-niż-ludzka. Filozofia historii w czasach antropocenu”, przeł. Piotr Kowalewski Jahromi Historyka, vol. 52, 2022: 261-287.

5. Myślenie historyczne

Jerzy Topolski, Myślenie historyczne, w: tegoż, Teoretyczne problemy wiedzy historycznej: 85-88.

R.G. Collingwood, O pojęciu historii. Zarys myśli historycznej, w: Współcześni historycy brytyjscy. Wybór z pism. Londyn: B. Świderski, 1963: 131-153.

6. Historia jako nauka oparta na źródłach

• Jerzy Topolski, Źródła historyczne nie są zwierciadłem, w którym „odbija się” przeszłość. Jak je wykorzystywać?, w: tegoż, Wprowadzenie do historii. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001: 34-55.

7-8. Tworzenie źródeł wywołanych

a) Historia mówiona (technika sporządzania wywiadów)

• Piotr Filipkowski, „Historia mówiona i wojna”, w: Wojna. Doświadczenie i zapis, red. Sławomir Buryła i Paweł Rodak. Kraków: Universitas, 2006: 13-35. 

Zadanie: sporządzić wywiad ze świadkiem historii [formularz]

Wywiad ze świadkami - krok po kroku. Wprowadzenie
Instrukcja sporządzania transkrypcji wywiadu
Elementarz historii mówionej (Narodowe Centrum Kultury
Program Historia Mówiona - Ośrodek Brama Grodzka (jak przeprowadzać wywiady, historia jako metoda badawcza, jak archiwizować relacje)
Archiwum Historii Mówionej - relacje biograficzne (KARTA

Paul Thompson oraz Joanna Bornat, Głos przeszłości. Wprowadzenie do historii mówionej, przeł. Paweł Tomanek, red. Marta Kurkowska-Budzan, Piotr Filipkowski. Warszawa: Karta, Bęc Zmiana, 2021.

b) Fotografia w warsztacie badawczym historyka

• Piotr Sztompka, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Warszawa: PWN, 2005: 58-70; 77-94; 124-129.

Zadanie: zdjęcie obiektu historycznego, jego analiza i interpretacja / dokumentacja fotograficzna

• Cyfrowa fotografia w dokumentacji muzealnej, red. Marta Kołpanowicz. Warszawa: Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, 2013.

David duChemin, 10 sposobow na robienie lepszych zdjęć, przeł. Wojciech Tkaczynski. Łódź: Galaktyka 2010.

9-10. Metoda krytyczna w historii: logika, retoryka, ideologia

a) Podstawy logiki

Kazimierz Ajdukiewicz, Zarys logiki. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1958 (fragmenty). [zagadnienia]           

b) Podstawy retoryki

• Mirosław Korolko, Sztuka retoryki. Warszawa: Wiedza Powszechna 1990, s. 78-97. [zagadnienia]    

• Heinz Lemmermann, Komunikacja werbalna, tłum. Beata Sierocka. Wrocław: Astrum, 1997. [zagadnienia] 

11. Czas w historii

Marc Bloch, Historia, ludzie i czas, w: tegoż, Pochwała historii czyli o zawodzie historyka, przeł. Wanda Jedlicka, wyd. II. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2009: 45-66.

David Armitage, Transtemporalne i transnarodowe horyzonty historii, przeł. Kinga Siewior. „Historyka”, vol. 46, 2016: 229–247.

12-13. Wartościowanie i oceny w narracji historyka

Jerzy Topolski, Wartościowanie a oceny, w: tegoż, Teoretyczne problemy wiedzy historycznej: 146-162.

Henri-Iréné Marrou, Nie da się oddzielic historii od historyka, w: tegoż, O poznaniu historycznym, przeł. Hubert Łaszkiewicz. Kęty: Wyd. Marek Derewiecki, 2011: 63-67.

Dyskusja: Historia i polityka

Rafał Stobiecki, Mimo wszystko w obronie „polityki historycznej”. „Więź”, nr 671, wiosna 2018: 113-124.

Andrzej Kempa, Polityka historyczna czasu dobrej zmiany, blog Liberté! 22 września 2017

Tomasz Łabuszewski, Rafał Wnuk, Andrzej Friszke, Zbigniew Nosowski, „Żołnierze wyklęci” – między historią, popkulturą a polityką. „Więź”, nr 3, 2016: 7-27.

14. Etyka w pracy historyka

Gabriel Piotr Urban, Normy etyczne pracy naukowej historyka w kontekście specyfiki naukowego poznania historycznego. „Polish Biographical Studies”, vol. 1, 2017: 153-168.

Anna Brzezińska i inni, Oblężona twierdza – prawda – hierarchia. Wokół kodeksu etyki PTH. "Historyka", vol. 51, 2021: 313-323.

Kodeks Etyki Polskiego Towarzystwa Historycznego

15. Podsumowanie zajęć

 

Lektury obowiązkowe:

Marc Bloch, Pochwała historii czyli o zawodzie historyka, przeł. Wanda Jedlicka, wyd. II. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2009. 

Jerzy Topolski, Wprowadzenie do historii. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001. 

 

Podręczniki:

John M. Arnold, Historia. Bardzo krótkie wprowadzenie, przekł. Justyna Jaworska. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001.  

Edward H. Carr, Historia. Czym jest, przeł. Piotr Kuć. Poznań: Zysk i S-ka, 1999.  

Umberto Eco, Jak napisać pracę dyplomową. Poradnik dla humanistów, przeł. Grażyna Jurkowlaniec. Warszawa: UW, 2007. 

Paul Oliver, Jak pisać prace uniwersyteckie, przeł. Jadwiga Piątkowska. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1999.

Marian Pawlak; Jerzy Serczyk, Podstawy badań historycznych. Skrypt dla studentów I roku. Bydgoszcz: WSP, 1999. 

Aleksander Swieżawski, Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych. Częstochowa: WSP, 2001. 

Wiktor Werner, Wprowadzenie do historii. Warszawa: PWN, 2012.

Wprowadzenie do metodologii historii, red. Ewa Domańska i Jan Pomorski. Warszawa: PWN, 2022.

Ludwika Tomala, Jak przygotować publikację naukową? Nauka w Polsce, 2.03.2020

©ed

2024