OPIS KURSU
Uczestnicy zajęć zapoznawać się będą zarówno z teoretycznymi zagadnieniami poznawania historii lokalnej, jak i praktykami jej tworzenia. Celem kursu jest zapoznanie studentów z różnymi podejściami do uprawiania historii lokalnej jako specyficznego rodzaju wiedzy o przeszłości i mikrohistorią jako jej metodą badawczą, a także zachęcenie studentów do podejmowania badań w tej dziedzinie. Zajęcia mają wskazać na wagę historii lokalnej dla budowania jednostkowej i zbiorowej tożsamości, jej rolę w kreowaniu i podtrzymywaniu więzi społecznych (zwłaszcza sąsiedzkich i międzygeneracyjnych) oraz w stymulowaniu inicjatyw oddolnych kultywowania i ochrony lokalnego dziedzictwa (partycypacja). W proponowanym ujęciu historia lokalna odróżniona zostanie od historii regionalnej i ulokowana w kontekście współczesnego „nowego lokalizmu”.

W trakcie zajęć omawiana będzie kwestia bazy źródłowej dla badania historii lokalnej, a zwłaszcza jej rozszerzania i urozmaicania poprzez tworzenie źródeł wywołanych przez studentów (fotografie, mapy, pocztówki, prasa lokalna, lokalna literatura i sztuka, strony internetowe, wywiady z mieszkańcami, lokalna kuchnia, stroje, dźwiękosfera, obiekty materialne, lokalna fauna i flora, krajobraz jako archiwum). Studenci zapoznają się z różnymi metodami i technikami badawczymi - praktykami badań historii lokalnej. Ćwiczenia praktyczne obejmować będą zbieranie i analizowanie źródeł zastanych oraz tworzenie źródeł wywołanych (fotografie, filmy badawcze, wywiady, szkice terenowe), a także pisanie krótkich form (wpisy blogowe, krótkie reportaże, sprawozdania z imprez), omawiających zagadnienia (i wydarzenia) dotyczące historii lokalnej wybranego miejsca (wydarzenia dotyczące jednostki, rodziny, społeczności religijnych, etnicznych grup mniejszościowych związanych z wsią, miasteczkiem, gminą czy dzielnicą). Na tej podstawie rozważane będzie także rozumienie takich terminów, jak „prowincje” i „peryferie” (używanych często w opozycji do „centrum/ów”), a także rola lokalnych animatorów kultury (w tym badaczy przeszłości) w ich przewartościowaniu. Zastanowimy się, czy historia lokalna jest (czy musi być) historią niższej rangi (wobec historii narodowej), często utożsamianą z zaściankowością i jaka jest rola historyka w budowaniu dobra wspólnego na poziomie lokalnym.

Wymagania
Od studentów wymagane jest czytanie rekomendowanych tekstów, udział w dyskusjach na zajęciach, wykonywanie ćwiczeń praktycznych oraz zaliczenie pracy zaliczeniowej z wykorzystaniem źródeł wywołanych przez studenta (film badawczy, fotografia, pocztówka, wywiad, zielnik).

Efekty kształcenia
Studenci, którzy spełnią wymagania stawiane przed uczestnikami kursu, zdobędą wiedzę teoretyczną na temat historii lokalnej jako specyficznego ujęcia historii, różnicy między historią lokalną i regionalną oraz roli historii lokalnej w tworzeniu tożsamości lokalnej oraz budowaniu świadomości historycznej. Rozpoznają rolę badań interdyscyplinarnych w refleksji historycznej, zwłaszcza relacji historii z antropologią, kulturoznawstwem, literaturoznawstwem i studiami wizualnymi. Nabędą także praktycznych umiejętności badania historii lokalnej za pomocą metod pochodzących z różnych dyscyplin humanistyki (antropologii, kulturoznawstwa, socjologii), np. wywiad narracyjny, fotografia i wywiad fotograficzny, spacer jako metoda, film badawczy oraz umiejętności interpretowania i prezentowania wyników badań. Student potrafi sam zastosować metody i techniki badawcze stosowane w badaniach mikrohistorii i historii lokalnej, a także samodzielnie tworzyć źródła wywołane przydatne dla własnych badań. Nabiera także kompetencji społecznych: kształtuje motywacje do pracy na rzecz zachowania i popularyzacji istotnych wartości dziedzictwa miejsca, z którego pochodzi; dostrzega potrzebę współpracy społecznej w celach kultywowania i ochrony lokalnego dziedzictwa uznawanego jako ważny element dobra wspólnego oraz rolę historyka w tym procesie; dostrzega wartość jaką stanowi wspólnota lokalna (także sąsiedzka). Student jest przygotowany do podjęcia działań na rzecz ochrony lokalnego dziedzictwa kulturowego. Potrafi animować i inspirować różne działania na rzecz świadomego i aktywnego uczestnictwa swoich uczniów w życiu wspólnoty lokalnej, w zachowaniu i pomnażaniu dziedzictwa kulturowego swojej wsi, dzielnicy, miasta.

SYLABUS

1. Zajęcia organizacyjne. Omówienia celu i programu kursu, efektów oraz oczekiwań i wymagań

2. Przeszłość praktyczna / Historia lokalna jako historia stosowana

  • Robert Traba, Historia stosowana jako subdyscyplina akademicka. Konteksty i propozycje, w: Historia – dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości, red. Ewa Domańska, Rafał Stobiecki, Tomasz Wiślicz, Universitas, Kraków 2014: 143–164.
  • Joanna Wojdon, Public history czyli historia w przestrzeni publicznej. „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”, vol. 34, nr 3, 2015: 25-41.
  • Hayden White, Przeszłość praktyczna, przeł. Agata Czarnacka, w: tegoż, Przeszłość praktyczna, red. Ewa Domańska, Universitas, Kraków 2014: 43-66.

3. Nowy lokalizm

  • Jacek Wojciechowski, Lokalizm - dzisiaj, „Małopolska”, vol. 10, 2008: 63-85.
  • Janina Hajduk-Nijakowska, Od realności do wirtualności, czyli o sposobach rozumienia lokalności w badaniach kulturowych, „Tematy z Szewskiej” [Lokalność], nr 1(7), 2012: 19-31.
  • Arjun Appadurai, Wytwarzanie lokalności, w: tegoż, Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, przeł. Zbigniew Pucek, Universitas, Kraków 2005: 263-294.
  • Wojciech Goszczyński, Wojciech Knieć, Hubert Czachowski, Lokalne horyzonty zdarzeń. Lokalność i kapitał społeczny w kulturze (nie)ufności na przykładzie wsi kujawsko-pomorskiej. Toruń 2015 (rozdz. I: Na krawędzi horyzontów zdarzeń: w kierunku dynamicznego modelu lokalności: 11-25).

 4. Historie lokalne / Podrzędne przeszłości / Prowincja jako miejsce emancypacji historii

  • Dipesh Chakrabarty, Historie mniejszości, przeszłości podrzędne, przeł. Ewa Domańska, w: tegoż, Prowincjonalizacja Europy. Myśl postkolonialna i różnica historyczna, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2011: 123-143
  • Emilia Kledzik, Prowincja w najnowszej literaturze polskiej i niemieckiej oraz współczesnych polonistycznych i germanistycznych badaniach literackich, „Porównania”, nr 6, 2009: 149-163.

5. Pojęcie historii lokalnej i historii regionalnej: podobieństwa i różnice / Specyfika historii lokalnej

  • Ilona Copik, Pedagogika miejsca – kultura lokalna a kształtowanie się tożsamości współczesnego Człowieka, „Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika”, vol. 22, 2013: 179-189.
  • Andrzej Stępnik, Główne kierunki w historiografii regionalnej i lokalnej, w: Kronikarz a historyk. Atuty i słabości regionalnej historiografii, red. Janusz Spyra, Książnica Cieszyńska, Cieszyn 2007: 34-53.
  • Rafał Stobiecki, Historiografia regionalna. Nowa wizja dziejów czy nowa metoda?, w: Kronikarz a historyk. Atuty i słabości regionalnej historiografii, red. Janusz Spyra. Cieszyn: Książnica Cieszyńska, 2007: 11-33.
  • Andrzej Stępnik, Trzy modele historii regionalnej w nauczaniu szkolnym, „Kultura i Historia”, nr 3, 2002: 89–95

6. Historia lokalna jako historia ratownicza

  • Ewa Domańska, Historia ratownicza, „Teksty Drugie”, nr 5, 2014: 12-26.
  • Elżbieta Konończuk, Utekstawianie miejsc jako forma praktykowania historii ratowniczej. Przykład Podlasia, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 8, 2016: 33-49.

7. Mikrohistoria jako metoda i perspektywa badawcza

  • Natalie Zemon Davis, Powrót Martina Guerre’a, przeł. Przemysław Szulgit, red. naukowa Ewa Domańska, Zysk i S-ka, Poznań 2011 (fragmenty)
  • Ewa Domańska, Historia antropologiczna. Mikrohistoria, w: Davis, Powrót Martina Guerre’a: 195-234.

8. Paradygmat poszlakowy

  • Carlo Ginzburg, Tropy: korzenie paradygmatu poszlakowego, przeł. Tadeusz Sierotowicz, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce”, vol. XXXIX, 2006: 8-65.
  • Carlo Ginzburg, Ser i robaki. Wizja świata pewnego młynarza z XVI w., przeł. Radosław Kłos, PIW, Warszawa 1989: 7-51.

9. Wywiad (historia mówiona)

  • Piotr Filipkowski, „Historia mówiona i wojna”, w: Wojna. Doświadczenie i zapis, red. Sławomir Buryła i Paweł Rodak, Universitas, Kraków 2006: 13-35.
  • Agata Stolarz, Historyk i metoda. Historia mówiona jako metoda badawcza, w: tejże,  „Dzielenie się pamięcią”. Praktyka i teoria historii mówionej, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2016: 81-135.
  • Kaja Kaźmierska, „Wywiad narracyjny - techniki i pojęcia analityczne”, w: Biografia a tożsamość narodowa, red. Marek Czyżewski, Andrzej Piotrowski, Alicja Rokuszewska-Pawełek. Łódź: UŁ, 1997: 35-44.

10. Spacer jako metoda badań historycznych

  • Gabrielle Bendiner-Viani, Spacerowanie, emocje i zamieszkiwanie. Wycieczki z przewodnikiem po Prospect Heights w Brooklynie oraz Sarah Pink, Uruchamiając etnografię wizualną. Wytwarzanie szlaków, miejsc i obrazów, w: Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów, red. Maciej Frąckowiak i Krzysztof Olechnicki, Bęc Zmiana, Warszawa 2011: 109-152.

11. Fotografia jako metoda badawcza / Wywiad fotograficzny jako metoda (historia wizualna)

  • Piotr Sztompka, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, PWN, Warszawa  2005: 58-70; 77-94; 124-129.
  • Cyfrowa fotografia w dokumentacji muzealnej, red. Marta Kołpanowicz. Warszawa: Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, 2013.
  • Marisol Clark-Ibáñez, Kadrowanie świata społecznego przy użyciu wywiadu fotograficznego, w: Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów, red. Maciej Frąckowiak i Krzysztof Olechnicki, Bęc Zmiana, Warszawa 2011: 39-66.
  • Foto-Historia. Fotografia w przedstawianiu przeszłości, red. Violetta Julkowska, Instytut Historii UAM, Poznań 2012 (jeden artykuł zależnie od zainteresowań).

12. Pocztówki a rewizualizacja historii lokalnej

  • László Kürti, Jak z obrazka. Wspólnota i upamiętnianie na kartach pocztowych, w: Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów, red. Maciej Frąckowiak i Krzysztof Olechnicki, Bęc Zmiana, Warszawa 2011: 351-385.
  • Wiesława Araszkiewicz, Bogdan Araszkiewicz, „Czas Zatrzymany”. Kartka pocztowa w edukacji historycznej, w: Foto-Historia. Fotografia w edukacji historycznej, red. Violetta Julkowska, Instytut Historii UAM, Poznań, 2012: 185-191.
  • Miasto na pocztówce: Poznań na tle porównawczym, red. Rudolf Jaworski i Witold Molik, Instytut Historii UAM, Poznań, 1999.

13. Film badawczy

  • Radhamany Sooryamoorthy, Kulisy kręcenia filmów badawczych w socjologii, w: Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów, red. Maciej Frąckowiak i Krzysztof Olechnicki, Bęc Zmiana, Warszawa 2011: 177-200.

14. Przedmioty a lokalne dziedzictwo kultury materialnej

  • Marek Krajewski, W stronę socjologii przedmiotów, w: W cywilizacji konsumpcyjnej, red. Marian Golka, UAM, Poznań 2004, s. 43-64.
  • Małgorzata Roeske, Domowe repozytoria. Strychy jako prywatne muzea pamięci, „Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej”, nr 4, 2017: 15-34.
  • Anna Maria Dubaniewicz, I pójdzie ze mną do Lwowa, to znaczy do trumny’. Przedmiot jako strażnik pamięci o Kresach, „Przegląd Kulturoznawczy”, nr 2 (12), 2012: 119-140.

15. Rola historyka w budowaniu lokalnego dobra wspólnego

WYBRANA BIBLIOGRAFIA
(zestawiła: Ewa Domańska)

Aksjosemiotyka karty pocztowej, red. Paweł Banaś, t. 1 i 2, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1993 i 2005.

Anderson Benedict, Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, przeł. Stefan Amsterdamski, Znak, Kraków 1997.

Augé Marc, Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, przeł. Roman Chymkowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.

Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów, red. Maciej Frąckowiak i Krzysztof Olechnicki, Bęc Zmiana, Warszawa 2011.

Barański Jerzy, Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, UJ, Kraków 2007.

Bukraba-Rylska Izabella, Doświadczanie kultury lokalnej. Propozycja ujęcia badawczego, „Wieś i Rolnictwo”, vol. 2 (171), 2016: 89-122.

Centra i peryferie w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. Wojciech Browarny, Elżbieta Rybicka, Dobrawa Lisek-Gębala, Universitas, Kraków 2015.

Certeau Michel de, Wynaleźć codzienność, przeł. Katarzyna Thiel-Jańczuk, WUJ, Kraków 2011.

Chudzinski Edward, Regionalizm. Idea-realizacje-instytucje. Muzeum Niepodległości: Mazowiecka Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2010.

Czym jest regionalizm?, red. Stefan Bednarek i in., Rada Krajowa Regionalnych Towarzystw Kultury, Wrocław-Ciechanów 1998.

Doliwa Urszula, Dziennikarstwo obywatelskie, czyli jakie?, „Nowe Media”, nr 3, 2012: 82-100.

Domańska Ewa, Epistemologie pograniczy, w: Na pograniczach literatury, red. Jarosław Fazan i Krzysztof Zajas, Universitas, Kraków 2012: 85-101.

Domańska Ewa, Gleba cmentarna jako dziedzictwo, w: Dziedzictwo we współczesnym świecie, red. Arkadiusz Marciniak, Michał Pawleta, Kornelia Kajda, Universitas, Kraków 2018 (w druku).

Domańska Ewa, Historia antropologiczna. Mikrohistoria, w: Davis, Powrót Martina Guerre’a, przeł. Przemysław Szulgit, red. naukowa Ewa Domańska, Zysk i S-ka, Poznań 2011: 195-234.

Domańska Ewa, Historia ratownicza, „Teksty Drugie”, nr 5, 2014: 12-26.

Domańska Ewa, Mikrohistorie: spotkania w miedzyświatach, wyd. 2, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2005.

Drozdowski Marian, Od badań regionalnych do syntez dziejów narodowych i historii powszechnej, w: Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów wiedzy historycznej, red. Marian Drozdowski, PWN, Warszawa – Poznań 1988.

Dutka Elżbieta, Zapisywanie miejsca. Szkice o Śląsku w literaturze przełomu wieków XX i XXI, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2011.

Dziura Małgorzata, Lokalne współdziałanie – pomoc sąsiedzka dawniej i dziś, „Tematy z Szewskiej” [Lokalność], nr 1(7), 2012

Edukacja regionalna. Poradnik dla nauczycieli szkoły podstawowej, red. Zofia Piwońska, „Fosze”, Rzeszów 2001.

Erenc Janusz, Wokół sporu o współczesny regionalizm, w: Wokół regionalizmu. Formy i odmiany kwestii regionalnej, red. Jacek Poniedziałek, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2015.

Fenomen genius loci. Tożsamość miejsca w kontekście historycznym i współczesnym, red. Batłomiej Gutwowski, Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2009.

Foto-Historia. Fotografia w edukacji historycznej, red. Violetta Julkowska, Instytut Historii UAM, Poznań, 2012.

Foto-Historia. Fotografia w przedstawianiu przeszłości, red. Violetta Julkowska, Instytut Historii UAM, 2012.

Gąsior-Niemiec Anna, Pole, habitus i imago regionis. Propozycje alternatywnego podejścia do analizy regionu, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 4, 2004: 13-36.

Geertz Clifford, Wiedza lokalna. Fakt i prawo w perspektywie porównaczej, w: tegoż, Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, przeł. Dorota Wolska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2015: 173-242.

Geografia wyobrażona regionu: literackie figury przestrzeni, red. Daniel Kalinowski, Małgorzata Mikołajczak, Adela Kuik-Kalinowska, Universitas, Kraków 2014.

Grad Jan, Współczesny sens regionalizmu. „Sensus Historiae”, nr 1, 2010: 51-68.

Granice i pogranicza. Mikrohistorie i historie życia codziennego, red. Piotr Guzowski, Marzena Liedke, Małgorzata Ocytko, Wydawnictwo Avalon; Białystok, Instytut Historii i Nauk Politycznych Uniwersytetu, Kraków 2011.

Górzan Krystian, Giovanniego Liviego koncepcja mikrohistorii, „Historyka”, vol. 37-38, 2008: 77-90.

Guldon Zenon, Kilka uwag o historii regionalnej i lokalnej, w: Pamiętnik XIV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, red. D. Bednarska-Pituła, Wydawnictwo Adam Marszałek, Warszawa – Toruń 1994, t. 2:

Guzowski Piotr, Mikrohistorie chłopów polskich XV i XVI wieku, w: Nad społeczeństwem staropolskim, t. 1: Kultura-Instytucje-Gospodarka w XVI-XVIII stuleciu, red. Karol Łopatecki, Wojciech Walczak,  UB, Białystok 2007: 297-304.

Historia lokalna na przykładzie Ziemi Nyskiej, oprac: Anatol Bukała, Izabela Kicak, Starostwo Powiatowe w Nysie, Nysa 2014.

Historia społeczna. Historia codzienności. Mikrohistoria, przeł. Andrzej Kopacki, Volumen: Niemiecki Instytut Historyczny, Warszawa 1996.

Historia w ruchu regionalnym, red. Anatol Jan Omelaniuk, DTSK Silesia, Wrocław 2001.

Jasiewicz Zbigniew, Lokalizm i regionalizm a migracje Uwagi o związkach z terytorium na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski. „Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, nr 2, 1999: 105-113.

Klich-Kluczewska Barbara, Historia życia prywatnego z perspektywy źródeł publicznych, w: Rodzina prywatność — intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim, red. Dobrochna Kałwa, Adama Walaszka, Anna Żarnowska, DiG, Warszawa 2006: 173-181.

Klich-Kluczewska Barbara, Przez dziurkę od klucza: życie prywatne w Krakowie (1945-1989), Trio, Warszawa 2005.

Klich-Kluczewska Barbara, W poszukiwaniu nowych dróg badawczych »małej historii«. Historia życia
prywatnego, „Historyka”, vol. 31, 2001: 79-90.

Kolaboratorium. Zmiana i współdziałanie / Collaboratorium. On Participatory Social Change, red.
Maciej Frąckowiak, Lechosław Olszewski, Monika Rosińska, SPOT, Poznań 2012.

Konieczka-Śliwińska Danuta, Edukacyjny nurt regionalizmu historycznego w Polsce po 1918 roku: konteksty, koncepcje programowe, Instytut Historii UAM, Poznań, 2011.

Konieczka-Śliwińska Danuta, Miejsce i rola edukacji regionalnej w szkolnictwie ponadgimnazjalnym, w: Edukacja historyczna i obywatelska w szkolnictwie ponadgimnazjalnym, red. Grażyna Pańko i Joanna Wojdon, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2003: 378-388.

Konieczka-Śliwińska Danuta, Region historyczny w historiografii, dydaktyce historii i edukacji szkolnej. Przegląd stanowisk i propozycji delimitacji, „Klio”, vol. 16, nr 1, 2011: 17–32.

Konieczka-Śliwińska Danuta, Region i regionalizm, w: „Duża i mała ojczyzna” w świadomości historycznej, źródłach i edukacji, red. Bogumiła Burda i Małgorzata Szymczak, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2010:

Kowalczyk Ryszard, Idea regionalizmu społeczno-kulturalnego. Reminiscencje historyczno-aksjologiczne, „Acta Politica Polonica”, nr 4, 2016: 5–22.

Kowalczyk Ryszard, Zadania czasopism regionalistycznych we współczesnej Polsce, „Przeglad Wielkopolski”, nr 2, 2016:

Kurczewska Joanna, Pamięć lokalna z perspektywy rodziny i narodu, w: Oblicza lokalności: różnorodność miejsc i czasu, red. Joanna Kurczewska, IFiS PAN, Warszawa, 2006.

Kurczewska Joanna, Robocze ideologie lokalności. Stare i nowe schematy oraz M. Kempny, Lokalność dziś – co można i co warto badać?, w: Oblicza lokalności: tradycja i współczesność, red. Joanna Kurczewska, Warszawa: Wyd. IFIS PAN, 2006.

Kurkowska-Budzan Marta, Historia zwykłych ludzi: Współczesna angielska historiografii a dziejów
społecznych, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Jagiellonica”, Kraków 2003.

Kwilecki Andrzej, Region i badania regionalne w perspektywie socjologii. „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, vol. LIV, nr 2, 1992: 37-48.

Labuda Gerard, Zadania i cele historii regionalnej w systemie historiografii, „Rocznik Kaliski”, vol. 10, 1977: 13–26.

Lokalizm: problemy, instytucje i aktorzy, red. Leszek K. Gilejko, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk 2007.

Andrzej Majer, Lokalność w cieniu globalizacji. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, vol. XXXVI, nr 2, Sectio I, 2011: 27-46.

Makarska Renata, Nowy regionalizm? Badawczy rekonesans i zarys perspektyw, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, vol. 3, 2012: 339-347.

Maleczyńska Ewa, W sprawie badań nad historią lokalną. „Sobótka”, vol. 15, nr 3, 1960: 331-354.

Marcinkiewicz Stefan, Złożone dziedzictwo pogranicza. Historia lokalna na Mazurach bez Mazurów, w: Przeszłość – przyszłości. Modele obchodzenia się z trudną przeszłością w Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 roku, red. G. Schiller, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Gliwice-Opole 2016:  48-52.

Maternicki Jerzy, Historia regionalna i lokalna, w: Jerzy Maternicki, Czesław Majorek, Adam Suchoński, Dydaktyka Historii, PWN, Warszawa 1993: 192-198.

Maternicki Jerzy, Szkolne kółka historyczne, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1966.

Maj Joanna, Lokalne historie literatury (polskie i niemieckie ujęcie teoretyczne), „Rocznik Komparatystyczny – Comparative Yearbook”, vol. 6, 2015: 6-22

Mazur Piotr, Jak pisać monografię szkoły? Chełm 2017.

McCloskey David, Refleksje bioregionalne. Ekologia a społeczność: wizja bioregionalna, przeł. Olgierd Dilis. „Dziekie Życie”, nr 12-1, grudzień-styczeń 2002/2003

Miessen Markus, Koszmar partycypacji, przeł. Michał Choptiany, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa 2013.

Mikołajczak Małgorzata, Do czego literaturze regionalnej potrzebny jest Niemiec? (na przykładzie twórczości lubuskiej), „Teksty Drugie”, nr 3, 2016: 251-272.

Mikołajczak Małgorzata, Regiopoetyka? Wstępne uwagi na temat nowego projektu, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, vol. 30, 2017: 67-87.

Miasto na pocztowce. Poznań na tle porównawczym, red. Rudolf Jaworski, Witold Molik, Instytut Historii UAM, Poznań 1999.

Nabożny Marcin, Mikrohistoria w historiografii. Publikacje o Kolbuszowej przyczynkiem
do makrohistorii. „Rocznik Kolbuszowski”, vol. 11, 2011: 227-234.

Katarzyna Niziołek, Sztuka społeczna. Koncepcje – dyskursy – praktyki. Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, 2015, s. 13-22, 163-250.

Nieznane artefakty regionalnego i lokalnego dziedzictwa kulturowego, red. Samanta Kowalska, UAM, Poznań–Kalisz 2011.

Nowak Jakub, Glokalna e-mobilizacja: (naprawdę) nowe media narzędziem obywatelskiej mobilizacji, „Nowe Media”, nr 1, 2010:

Nowy regionalizm w badaniach literackich, red. Małgorzata Mikołajczak, Elżbieta Rybicka, Universitas, Kraków 2013.

Obserwacja uczestnicząca w badaniach historycznych, red. Barbara Wagner, Tomasz Wiślicz, Inforteditions Zabrze 2008.

Olechnicki Krzysztof, Antropologia obrazu: fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003.

Olsen Bjørnar, W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, przeł. Bożena Shallcross, IBL, Warszawa 2013.

O nowy model historycznych badań regionalnych, red. Krzysztof A. Makowski, Centrum „Instytut Wielkopolski” UAM, Poznań 2007.

O uprawianiu i znaczeniu historii regionalnej, red. Czesław Niedzielski, Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury, Ciechanów, Toruń 1991.

Partycypacja: przewodnik Krytyki Politycznej, red. Joanna Erbel, Przemysław Sadura, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2012.

Pedagogika miejsca, red. Maria Mendel, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP we Wrocławiu, Wrocław 2006.

Pluciński Przemysław, Demokracja miejsca, czyli lokalizm, miejskie ruchy społeczne i walki o miasto, w: Demokracja i rola obywatela. O napięciu pomiędzy państwem, społeczeństwem i procesami globalizacyjnymi, red. Mariusz Baranowski, Wyd. WNS UAM, Poznań 2014: 127-147.

Pochwała prowincji: Tradycja z przeszłością, red. Irena Godyń et al., Koncept Biuro Reklamy i Promocji, Sandomierz 2007.

Pocztówki opowiadają historie. Miasto Poznań 1896-1918 / Postkarten erzahlen Geschichte Die Stadt Posen 1896-1918, red. Sophia Kemlein, Institut Nordostdeutsches Kulturwerk, Lüneburg 1997.

Poniedziałek Jacek, Regionalizm i jego wymiary – zarys definicyjny, w: Wokół regionalizmu. Formy i odmiany kwestii regionalnej, red. Jacek Poniedziałek, Wyd. UWM, Olsztyn 2015: 13-30.

Poniedziałek Jacek, Stanowiska teoretyczne w socjologii regionu, „Opuscula Sociologica”, nr 1, 2017: 15-32.

Poniedziałek Jacek, Wybrane koncepcje regionu w socjologii polskiej, „Sprawy Narodowościowe”, vol. 46, 2015: 85-106.

Region a tożsamości transgraniczne. Literatura. Miejsca. Translokacje, red. Danuta Zawadzka, Małgorzata Mikołajczak, Katarzyna Sawicka-Mierzyńska, Universitas, Kraków 2016.

Region i ludzie a historiografia i tożsamość, red. Józef Borzyszkowski, Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury, Gdańsk-Ciechanów 1999.

Region i regionalizm w socjologii i politologii, red. Agnieszki Pawłowskiej, Zbigniewa Rykla, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2012.

Region w edukacji historycznej. Nauka-doradztwo-praktyka, red. Stanisław Roszak, Malgorzata Strzelecka, Agnieszka Wieczorek, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 2005.

Region, regionalizm - pojęcia i rzeczywistość: zbiór studiów, red. Kwiryna Handke, SOW - Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 1993.

Regionalizm jako humanistyczna awangarda. Z prof. Małgorzatą Mikołajczak, kierowniczką Pracowni Badań nad Literaturą Regionalną o regionalistycznej antologii, nowym regionalizmie i literaturze lubuskiej rozmawia Mirosława Szott

Regionalizm, lokalizm, media: materiały z konferencji (Bochnia, 8-10 czerwca 2000), red. Edward Chudziński. Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, Bochnia 2001.

Regionalizm literacki w Polsce – zarys historyczny i wybór źródeł, red. Zbigniew Chojnowski,  Małgorzata Mikołajczak, wstęp Małgorzata Mikołajczak, Universitas, Kraków 2016.

Regionalizm literacki – historia i pamięć, red. Zbigniew Chojnowski, Elżbieta Rybicka, Universitas, Kraków 2017.

Robotycki Czesław, Społeczność lokalna a współczesny regionalizm i tożsamość lokalna. „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej”, nr 2(17), 2012: 19–41.

Roeske Małgorzata, Domowe repozytoria. Strychy jako prywatne muzea pamięci, „Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej”, nr 4, 2017: 15-34.

Roeske Małgorzata, Piwnica bliżej śmierci, strych bliżej nieba. Etnografia ukrytych przestrzeni domu. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2018.

Rose Gillian, Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, przeł. Ewa Klekot, PWN, Warszawa 2010.

Różnorodność miejsc i czasu, red. Joanna Kurczewska, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2006.

Rusiński Władysław, W sprawie historii regionalnej, „Kwartalnik Historyczny”, nr 84, z. 3, 1974: 502-506.

Rybicka Elżbieta, Ponowoczesny regionalizm i badania komparatystyczne, „Rocznik Komparatystyczny”, vol. 2, 2011: 141-161

Samsonowicz Henryk, Historiografia regionalna w Polsce po II wojnie światowej, „Kwartalnik Historyczny”, vol. 94, nr 1, 1987: 279-292.

Skotarczak Dorota, Co to jest historia wizualna?, w: tejże, Historia wizualna, Wyd. Naukowe UAM, Poznań, 2012: 188-240.

Sławek Tadeusz, Aleksandra Kunce, Zbigniew Kadłubek, Oikologia. Nauka o domu, Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, Katowice 2013.

Socjologia regionu i społeczności lokalnych. Antologia, red. Marek S. Szczepański, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2011.

Stępnik Andrzej, Historia regionalna i lokalna w Polsce 1918- 1939. Badania i popularyzacja, C0M SNP UW, Warszawa 1990.

Stępnik Andrzej, Historia regionalna i lokalna, w: Współczesna dydaktyka historii. Zarys encyklopedyczny, red. Jerzy Maternicki, Wydawnictro Juka, Warszawa 2004: 11- 112

Stępnik Andrzej, Metamorfozy historii lokalnej we Lwowie w latach 1869–1939, „Res Historica”, vol. 39, 2015: 205-224.

Stępnik Andrzej, Stan i potrzeby w zakresie teoretycznej refleksji nad historią regionalną, w: Warsztat pracy nauczyciela historii, red. Alojzy Zielecki, Rzeszów, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 1988.

Stępnik Andrzej, Trzy modele historii regionalnej w nauczaniu szkolnym, „Kultura i Historia”, nr 3, 2002: 89–95 [lub w: Historia. Społeczeństwo. Wychowanie, red. Jerzy Maternicki, Mariola Hoszowska, Paweł Sierżęga, Rzeszów 2003: 61–70].

Stomma Ludwik, Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku, wyd. 2, Piotr Dopierała, Łódź 2002.

Stolarz Agata, „Dzielenie się pamięcią”. Praktyka i teoria historii mówionej, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2016.

Sulima Roch, Antropologia codzienności, UJ, Kraków 2000.

Sulima Roch, Mała ojczyzna, w: tegoż, Głosy tradycji, DiG, Warszawa 2001: 129-181.

Szewczyk Jarosław, Regionalizm w teorii i praktyce architektonicznej, „Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr.– OL PAN”, 2006: 96-109.

Sztompka Piotr, Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Znak, Kraków 2007.

Teorie wywrotowe, red. Agnieszka Gajewska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2012.

Jarosław Tomasiewicz, Nowy lokalizm?, „Regiony Polski”, nr 1, 2004: 191-194.

Topolski Jerzy, Czynnik geograficzny w wyjaśnianiu historycznym, w: Studia historyczne. Księga jubileuszowa z okazji 70 rocznicy urodzin St. Arnolda, Książka i Wiedza, Warszawa 1965:

Topolski Jerzy, Przestrzeń i historia. Region historyczny, w: tegoż, Teoretyczne problemy wiedzy historycznej. Antologia tekstów, red. Ewa Domańska, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań, 2016: 280-293.

Topolski Jerzy, Założenia metodologiczne badań regionalnych w zakresie historii, „Dzieje Najnowsze”, vol. 5, nr 2, 1973: 19–26.

Tradycja wynaleziona, red. Eric Hobsbawm i Terence Ranger, przeł. Przemysław Godyń, WUJ, Kraków  2008.

Tuan Yi Fu, Przestrzeń i miejsce, przeł. Agnieszka Morawińska, wstęp Krzysztof Wojciechowski, PIW, Warszawa 1987.

Wapiński Roman, Historia regionalna a narodowa, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 2, 1978: 155–169.

Wojtkowiak Zbysław, Napisy pamiątkowe miasta Poznania : nowożytne tablice zewnętrzne połowa XIX początek XXI wieku, "Kurpisz", Poznań 2004.

Wojtkowiak Zbysław, Nauki pomocnicze historii najnowszej - źródłoznawstwo: źródła narracyjne. Cz. 1, Pamiętnik, tekst literacki, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001.

Wyrobisz Andrzej, O pojmowaniu regionów historycznych w nauce polskiej, „Kwartalnik Historyczny”, R. 93, 1986: 133-148.

Zaufal Krystyna, Historia bliska: uczyć – uczyć się w terenie, „Wiadomości Historyczne” nr 5, 2005: 31-37.

„Ziemia skrywa kości”. Zapomniane krajobrazy pamięci – cmentarze protestanckie w Wielkopolsce po 1945 roku, red. Jerzy Kołacki, Izabela Skórzyńska, Instytut Historii UAM, Poznań 2017.

Życie codzienne — nowy kierunek badań w ramach historii kultury. Tematyczny numer pisma: „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, rok XLIV, nr 3, 1996.

 

VARIA

Historia lokalna podlega ochronie” [akcja: histmag.org]

Małgorzata Dąbrowska, Czy warto się zajmować historią regionalną? (2014)
[portal: historiaregionalna.pl]

Historia Lokalna. Kwartalnik historyczno-krajoznawczy”

Prowincja. Kwartalnik Społeczno-Kulturalny Dolnego Powiśla i Żuław”

Studia Regionalne i Lokalne

Historia lokalna w globalnej sieci

Historie lokalne – szkolenie dla kadr kultury

Szczeciński projekt popularyzujący wiedzę i kulturę „Adlojada”
tomy online >>>

Projekt badawczy: Nowy regionalizm w badaniach literackich

Program własny „Moja Mała Ojczyzna”, oprac. Ewa Pietrzyk, Alina Nizioł (Szkoła Podstawowa nr 1 im. Jana Pawła II, Bełżyce)

seria wydawnicza: Historia Literatury Pogranicza. Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego