Agata Jakubowska, Ewa DomaŃska

Semestr letni 2017-2018 / konwersatorium
Zajęcia problemowo-specjalizacyjne / USOS 05-ZPS-WSN-SL-HS
Instytut Historii Sztuki UAM

 

 

Opis zajęć

W historyczno-artystycznych narracjach sztuka przez długi czas była przedstawiana jako wytwór jednostki. W drugiej połowie XX wieku coraz większą wagę zaczęto przywiązywać do współpracy, wzrosła liczba kolektywnych projektów, ale także analiz dawniejszej sztuki uwzględniających ten aspekt tworzenia. Zajęcia będą służyły analizie różnych form współpracy między artystami, a także między twórcami i społeczeństwem, podejmowanych przede wszystkim w drugiej połowie XX wieku i współcześnie. Rozpatrywane będą one przez pryzmat wartości społecznych, takich jak nadzieja, gościnność, przyjaźń, zaufanie czy troska. W oparciu o lektury badaczy snujących refleksje na temat tych wartości (m.in. Giorgio Agamben, Jacques Derrida, Alain Badiou, Piotr Sztompka) rozważona zostanie idea tych wartości jako metod badawczych, a następnie przedyskutowane zostanie w jaki sposób wartości te obecne są działaniach artystycznych opartych na współpracy i w interpretacjach takich prac.

Zajęcia podzielone będą na dwie części: część pierwsza prowadzona przez Ewę Domańską, obejmować będzie trzy seminaria trwające 4 godziny lekcyjne (12 godz.), które obywać się będą we wtorki, 17:00-20:00, sala 501A. Każde spotkanie podzielone będzie na dwie części: w pierwszej, przedstawiony zostanie zarys problemu oraz na podstawie zalecanej literatury, dyskutowane będą zagadnienia będące tematem zajęć, druga dotyczyć będzie dyskusji na temat wybranych prac artystycznych i możliwości wygenerowania rozumienia omawianych w pierwszej części wartości społecznych na podstawie ich analiz.

Część druga, prowadzona przez Agatę Jakubowską, rozpocznie się wizytą w Galerii Miejskiej Arsenał na wystawie Romantyczne przygody Beth Stephens, Annie Sprinkle i raka piersi (20.03, wtorek, 16.45). Kolejne zajęcia (od 28.03) odbywać się będą w środy, 8.00-9.30, sala 401. Ostatnie zajęcia planowane są na 6 czerwca.

Warunki zaliczenia

Od uczestników wymagana jest obecność na zajęciach, krytyczny rozbiór rekomendowanych tekstów, aktywność oraz prezentacja na zajęciach.

Część I: Ewa Domańska
Wartości jako metody badań w humanistyce
Wtorek: 17:00-20:00, Collegium Novum, al. Niepodgłości 4, sala 501A

Zajęcia mają wprowadzić studentów w widoczny od kilku lat w humanistyce i naukach społecznych trend wykorzystywania wartości społecznych, takich jak m.in. nadzieja, gościnność, troska, przyjaźń, zaufanie jako metod badawczych. Seminaria będą miały na celu przedyskutowanie kwestii, czy powyższe wartości mogą być także stosowane w badaniach dzieł sztuki, co w takim kontekście znaczy termin "metoda", i jakie byłyby konsekwencje stosowania wartości jako metod dla rozumienia prac artystycznych. W oparcie o lektury badaczy snujących refleksje na temat przyjaźni, zaufania i gościnności (m.in. Giorgio Agamben, Jacques Derrida, Piotr Sztompka), rozważona zostanie idea tych wartości jako metod, następnie przedyskutowane zostaną teksty, których autorzy-historycy sztuki do nich się odwoływali, a na końcu podjęta zostanie próba analiz wybranych dzieł sztuki przy pomocy wcześniej wypracowanej w trakcie zajęć wartości-metody.

27 luty
1-2. Przyjaźń

  1. Giorgio Agamben, Przyjaciel, przeł. Sebastian Matuszewski. Oficyna Bractwa Trojka 2017: 5-20.
  2. Jacques Derrida, "Oligarchie: wymienianie, wyliczanie, obliczanie". Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, nr 17 (37), 2010: 151-177.
  3. Agata Jakubowska, Nie siostrzaństwo a przyjaźń. Odbicia Izabelli Gustowskiej i Krystyny Piotrowskiej, w: Historia wystaw sztuki kobiet w Polsce, red. Agata Jakubowska "Sztuka i Dokumentacja", nr 15, 2016: 71-78.

Literatura i materiały dodatkowe

  • Jacques Derrida, Polityka przyjaźni, przeł. Tomasz Zarębski. Odra, nr 7–8, 2001: 46–52.
  • Lisa M. Tillmann-Healy, "Friendship as Method." Qualitative Inquiry, vol. 9, nr 5, 2003: 729-74.
  • Ewa Domańska, Wartości społeczne jako metody [badań w humanistyce i naukach społecznych]. "Życie Uniwersyteckie", nr 10, październik 2017: 12-14.

Wystawa: Przyjaźni Moc / The Power of Friendship, lokal_30, 3rd March–29th April 2017 (Kuratorka: Tomek Pawłowski. Artystki: Cipedrapskuad (Dominika Olszowy, Maria Toboła), Grupa Sędzia Główny (Aleksandra Kubiak, Karolina Wiktor), Threesome (Karolina Dryps, Lonia Kaniuk, Karolina Mełnicka), Virgin$ deLuxe Edition (Ada Karczmarczyk, Aneta Ptak-Rufino)

"Przyjaźni moc" w galerii lokal_30

Grupa Sędzia Główny

Grupa Sędzia Głowny (video) 2007, część 1 / część 2

      6 marzec
      3-4. Zaufanie

[gość: prof. UAM dr hab. Hanna Mamzer, Instytut Socjologii UAM]

  1. Piotr Sztompka, Zaufanie: fundament społeczeństwa, w: Zaufanie a życie społeczne, red. Hanna Mamzer, Tomasz Zalasiński. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, 2008: 21-29.
  2. Jan Szymczyk, "Zaufanie a soma. Rola ciała człowieka w interakcjach społecznych", w: Zaufanie społeczne: teoria - idee – praktyka, red. Jan Szymczyk. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2016: 403-447.
  3. Piotr Sztompka, Zaufanie, nieufność i dwa paradoksy demokracji, w: Socjologia. Lektury, red. Piotr Sztompka, Marek Kucia. Kraków: Znak, 2007: 397-408.

Paweł Althamer, Bródno (2000)
https://artmuseum.pl/pl/filmoteka/praca/althamer-pawel-brodno-2000
https://sztukapubliczna.pl/pl/brodno-2000-pawel-althamer/czytaj/42

Krzysztof Wodiczko, The Tijuana Projection (2001)
http://culture.pl/pl/artykul/krzysztof-wodiczko-projekcja-jako-proaktywna-psychoanaliza-wywiad
https://www.youtube.com/watch?v=juq-Z48lY7g

        Literatura dodatkowa

        • Piotr Sztompka, Zaufanie: fundament społeczeństwa. Kraków: Znak, 2007.
        • Paul Faulkner, "A Genealogy of Trust." Episteme: A Journal of Social Epistemology, vol. 4, nr 3, 2007: 305-321.
        • Krzysztof Nowakowski, Wymiary zaufania i problem zaufania negatywnego w Polsce. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, rok LXX, zeszyt 1, 2008: 213-233.
        • Zaufanie społeczne: teoria - idee – praktyka, red. Jan Szymczyk. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2016 (Paweł Prüfer, "Relacja i zaufanie jako metamorficzne ogniwo społeczeństwa"; Ewa Budzyńska, "Zaufanie – czynnik bezpieczeństwa czy ryzyka? Dylematy socjologa").
        • Hanna Mamzer, Zaufanie a bezpieczeństwo ontologiczne, w: Zaufanie a życie społeczne, red. Hanna Mamzer, Tomasz Zalasiński. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, 2008: 31-43.
        • Francis Fukuyama, Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, Anna i Leszek Śliwa. Warszawa-Wrocław: PWN, 1997.
        • Handbook of Research Methods on Trust, ed. by Fergus Lyon, Guido Möllering and Mark N.K. Saunders. Cheltenham, UK and Northampton: Edward Elgar Publishing Limited, 2012.

        Karol Sienkiewicz, Patriota Wszechświata. O Pawle Althamerze. Warszawa: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2017.
        Krzysztof Wodiczko, Adam Ostolski, Wodiczko. Socjoestetyka. Warszawa: Krytyka Polityczna, 2016.
        "The Square" (reż. Ruben Östlund, 2017)

            13 marzec
            5-6. Gościnność

    1. Jacques Derrida, "Gościnność nieskończona", przeł. Paweł Mościcki. Przegląd Filozoficzno-Literacki, nr 3 (9), 2004: 257–261.
    2. Jacques Derrida, "Odpowiedzialność i gościnność", przeł. Paweł Mościcki. Przegląd Filozoficzno-Literacki, nr 2(14), 2006: 261-267.
    3. Jacques Derrida, "Wrogościnność", przeł. Anastazja Dwulit, w: Wrogościnność. Podejmowanie obcych, red. Jarosław Lubiak. Łódź: Muzeum Sztuki, 2010: 5-23.

Joanna Rajkowska, Minaret (2009-2011)

Literatura dodatkowa

  • Wrogościnność. Podejmowanie obcych, red. Jarosław Lubiak. Łódź: Muzeum Sztuki, 2010.
    http://archiwum.nina.gov.pl/film/wrogoscinnosc
  • Arjun Appaduraj, "Strach przed małymi liczbami", w: tegoż, Strach przed mniejszościami. Esej o geografii gniewu, przeł. Marta Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009: 55-87.
  • Tadeusz Sławek, "Żółta ściana Vermeera, czyli sztuka i przyjaźń" oraz "Jacques Derrida albo etyka gościnności", w: tegoż, Żaglowiec, czyli Przeciw swojskości. Wybór esejów, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2006: 11-22 i 146-158.
  • Karolina Tomczak, Konferencja "Mniejszości narodowe i etniczne w sztuce polskiej po 1945 roku. Dla Ciebie chcę być biała" – tematyka obrad i wystawy oraz uwagi. Quart. nr 4, 2010: 91-102. f
  • The Conditions of Hospitality. Ethics, Politics, and Aesthetics on the Threshold of the Possible, ed. by Thomas Claviez. Fordham University Press, 2013.
  • Luce Irigaray, "Toward a Mutual Hospitality" oraz Nikos Papastergiadis, "Hospitality and the Zombification of the Other," w: The Conditions of Hospitality: Ethics, Politics, and Aesthetics on the Threshold of the Possible, ed. by  Thomas Claviez. New York: Fordham University Press, 2013: 42-54 i 145-167.
  • Tom Selwyn, "An Anthropology of Hospitality" oraz Elizabeth Telfer, "The Philosophy of Hospitableness," w:  Search of Hospitality: Theoretical Perspectives and Debates, ed. by Conrad Lashley; Alison J. Morrison. London: Routledge, 2011: 18-55.

Część II: Agata Jakubowska
Środa, godz. 8.00-9.30, Collegium Novum, al. Niepodgłości 4, sala 401

20 marzec / 16.45 Galeria Arsenał
7. Nadzieja

Galeria Arsenał, Romantyczne przygody Beth Stephens, Annie Sprinkle i raka piersi

1. Murmurs of Life A conversation with Alphonso Lingis, w: Hope. New Philosophy for Change, ed. by Mary Zournazi. New York: Routledge, 2003: 22-41.

2. Vincent Carpanzano, Reflections on Hope as a Category of Social and Psychological Analysis, "Cultural Anthropology", vol. 18, nr 1, 2003: 3–32 [szczególnie strony 16-17]

28 marzec, środa, godz. 8:00
8. Nadzieja - kontynuacja

 

Rebecca Coleman and Debra Ferreday Taylor, Introduction: Hope and Feminist Theory. "Journal for Cultural Research", vol. 14, no. 4, October 2010: 313-321.

Catherine Flood, Gavin Grindon, Introduction, w: Disobedient Objects, kat. wyst. Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie, 2014: 7-25.

Literatura i materały dodatkowe

  • Hank Johnston, Protest Cultures: Performance, Artifacts and Ideations, w: Hank Johnston red., Culture, Social Movements and Protest, Londyn 2009: 3-32.
  • Pomarańczowa Alternatywa - happeningiem w komunizm, red. Barbara Gorska, Margerita Krasnowolska, przeł. Ben Koschalka. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2011.
  • Dorota Rancew-Sikora, Magdalena Steciąg, "Niech się bawią"? O związkach radykalności z karnawałem na demonstracjach publicznych kobiet. "Czas Kultury", nr 4, 2017.
  • Bartosz Ślosarski, Czarne skrzynki i Czarny Protest. O roli artefaktów w mobilizacjach społecznych. "Czas Kultury", nr 4, 2017.
  • Jonathan Lear, Nadzieja radykalna: etyka w obliczu spustoszenia kulturowego, przeł. Marcin Rychter. Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 2013.
  • Hirokazu Miyazaki, Hope as Method, w: tegoż, The Method of Hope. Anthropology, Philosophy, and Fijian Knowledge. Stanford: Stanford University Press, 2004: 1-30.

4 kwietnia
9. Troska / Judy Chicago

Gail Levin, Becoming Judy Chicago. Feminist Class i Laura Meyer, Faith Wilding, Collaboration and Conflict in the Fresno Feminist Program. An Experiment in Feminist Pedagogy, w: Entering the picture: Judy Chicago, the Fresno Feminist Art Program, and the collective visions of women artists, red. Jill Fields. New York, London: Routledge, 2012: 25-44, 45-63.

    11 kwietnia
    10. Dar / Yoko Ono

    Marcel Mauss, Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społecznościach archaicznych, w: tegoż, Socjologia i antropologia, przeł. Krzysztof Pomian. Warszawa: KR, 2001: 107-168.

    Julia Bryan-Wilson, Remembering Yoko Ono's Cut Piece. "Oxford Art Journal", vol. 26, Spring 2003: 99-123.

    Miwon Kwon, Exchange Rate. On Obligation and Reciprocity in Some Art of the 1960s and After, w: The 'do-it-yourself' artwork: participation from fluxus to new media, ed. by Anna Dezeuze. Manchester, UK; New York: Manchester University Press, 2012: 229-239.

        18 kwietnia
        11. Miłość / Abramović/Ulay

    Luiza Nader, Konceptualne afekty. Dyskurs miłosny "Listu z Mediolanu" (1972) Zofii Kulik, „Miejsce”, nr 3, 2017: 176-204.

    Roland Barthes, Fragmenty dyskursu miłosnego, przeł. M. Bieńczyk. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1999: 39-46, 83-86, 213-222.

    Rafał Nahirny, 'Wszyscy mówią: kocham-cię'. Analiza wyznania miłosnego. „Teksty Drugie”, nr 1/2, 2007: 261–271.

    • Thomas McEvilley, Art, Love, Friendship: Marina Abramovic and Ulay, Together & Apart. Kingston, NY: McPherson & Company, 2010.
    • Ewa Franus, Spotkanie, w: All You Need Is Love, kat. Wyst. CSW Łaźnia, Gdańsk 2000: 42-52.
    • Thomas McEvilley, Ethics, esthetics and relation in the work of Marina Abramovic and Ulay, w: Modus Vivendi: Ulay & Marina Abramović: 1980-1985, ed. by Jan Debbaut and Thomas McEvilley. Eindhoven: Stedelijk Van Abbemuseum, 1985: 9-14.
    • KWIEKULIK Zofia Kulik & Przemysław Kwiek, red. Łukasz Ronduda / Georg Schollhammer, Warszawa/Wrocław/Wiedeń 2012.
    • Katarzyna Michalak, Performing Life, Living Art: Abramovic/Ulay and KwieKulik. "Afterimage", vol. 27, no. 3, December 11, 1999.

    25 kwietnia
    12. Wierność (wydarzeniu) / Mary Kelly

    Alain Badiou, Byt i zdarzenie, przeł. Paweł Pieniążek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010: 187-248.

    Rosalyn Deutsche, Niezapominanie: Love Songs Mary Kelly, w: Mary Kelly. Słowa to rzeczy, kat. wyst. CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa 2008.

    Mary Kelly. O wierności: sztuka, polityka, pasja i wydarzenie, red. Milada Ślizińska, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa 2008.

    16 maja
    13. Estetyka relacyjna / Félix González-Torres

    Nicolas Bourriaud, Estetyka relacyjna, przeł. Łukasz Białkowski. Kraków: MOCAK, 2012: 33-36, 49-52, 73-80, 83-98 ("Współobecność i dyspozycyjność. Dziedzictwo teoretyczne Félixa Gonzáleza-Torresa")

    30 maja
    14. Szczodrość / Rirkrit Tiravanija

    Claire Bishop, Antagonism and Relational Aesthetics. "October", no. 110, Fall 110: 51-79.

    Felix Bröcker, Food as a Medium Between Art and Cuisine. Rirkrit Tiravanija's Gastronomic Installations: Aesthetic Practice of Cookery, w: Culinary Turn: Aesthetic Practice of Cookery, ed. by Nicolaj van der Meulen, Jörg Wiesel, Raphaela Reinmann, transcript, 2017.

    • Elżbieta Jabłońska. Nadzwyczaj(nie)udanedzieło, kat. wyst. Galeria Sztuki Współczesnej, Olsztyn, 2011.

    Elżbieta Jabłońska, Przez żołądek do serca (1999-2005)

    Elżbieta Jabłońska, 83 kelnerów i pomocnik (2006)

    6 czerwca
    15. Sztuka partycypacyjna / Paweł Althamer

    Claire Bishop, Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni, przeł. Jacek Staniszewski. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana, 2015 (fragment)

    Karol Sienkiewicz, Patriota Wszechświata. O Pawle Althamerze. Warszawa: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2017 (fragmenty).

    • Participation, ed. by Claire Bishop. London, Whitechapel, Cambridge, Mass : MIT Press, 2006.
    • Do autonomii przez współpracę. Z Grantem H. Kesterem na temat jego koncepcji sztuki dialogicznej i kolaboratywnej rozmawiają Agata Skórzyńska i Piotr Juskowiak."Kultura Współczesna", vol. 2, 2013 ("Sztuka współpracy" – cały numer)

Kontakt: Ewa Domanska: ewa.domanska@amu.edu.pl / Agata Jakubowska: jagata@amu.edu.pl