Środa, godz. 15:00-16:30, sALA. 3.95
WydziaŁ Historii UAM, ul. Uniwersytetu Poznańskiego 7 (Morasko)
prof. dr hab. Ewa Domańska
Opis zajęć
Zajęcia mają wprowadzić studentów w widoczny od kilku lat w humanistyce i naukach społecznych trend wykorzystywania wartości społecznych, takich jak m.in. empatia, nadzieja, przyjaźń, odpowiedzialność, wyobraźnia, zaufanie jako metod badawczych. Seminaria będą miały na celu przedyskutowanie kwestii, czy powyższe wartości mogą być także stosowane w szeroko rozumianych badaniach historycznych, co w takim kontekście znaczy termin "metoda", i jakie byłyby konsekwencje stosowania wartości jako metod i tworzonej przy ich pomocy wiedzy. W oparcie o lektury badaczy snujących refleksje na temat różnych wartości, rozważona zostanie idea wartości jako metod, następnie przedyskutowane zostaną teksty, w których badacze się do nich odwoływali. Uczestnicy będą proszeni o wybór jednej z dyskutowanych wartości (lub innej, która jest ważna dla prowadzonych przez nich badań) i spróbowali dokonać analizy wybranego (zgodnego z tematyką pracy doktorskiej) problemu badawczego przy pomocy wcześniej wypracowanej w trakcie zajęć wartości-metody.
Uwaga: Na każde zajęcia, uczestnicy będą proszeni o przeczytanie min. dwóch tekstów, które stanowić będą podstawę dyskusji. Pierwszy tekst będzie obowiązywał wszystkich, drugi - w zależności od prezentowanych przez siebie dyscyplin, uczestnicy będą mogli wybrać z rekomendowanych tekstów, które odpowiadają prowadzonym aktualnie badaniom.
Warunki zaliczenia
Od uczestników wymagana jest obecność na zajęciach, aktywność, krytyczny rozbiór rekomendowanych tekstów, oraz przygotowanie roboczej wersji tekstu (min. 3,000 słów), który mógłby stanowić w przyszłości fragment pracy czy też podstawę do napisania artykułu naukowego.
12 października
1. Wykład wprowadzający: „Przesunięcie paradygmatyczne i zwroty badawcze we współczesnej humanistyce”
19 października
2. Wyobraźnia
Michael Thomas Hayes, Pauline Sameshima, Francene Watson, “Imagination as Method.” International Journal of Qualitative Methods, vol. 14, nr 1, 2015: 36-52.
Hanna Sieja-Skrzypulec, „Wyobraźnia, empatia i twórcze pisanie”. Zagadnienia Rodzajów Literackich, LX z. 1, 2017: 9-25.
Marek Woźniak, „Wyobraźnia (historyczna) i jej rola w procesie badania przeszłości”. Pamięć i Sprawiedliwość, vol. 12, nr 2 (22), 2013: 41-53.
Kathryn Yusoff and Jennifer Gabrys, “Climate Change and the Imagination.” Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, vol. 2, nr 4, 2011: 516-534.
Andrzej Mencwel, Wyobraźnia antropologiczna. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2006.
Michael Shanks, The Archaeological Imagination. Walnut Creek, Calif.: Left Coast Press, 2012 (Introduction and chapt. 4: “The Archaeological Imagination”: 9-42 i 145-149) albo "The Archaeological Imagination", w: The Cambridge Handbook of the Imagination, ed. Anna Abraham. Cambridge University Press, 2020.
26 października
3. Krytyczna nadzieja
Hirokazu Miyazaki, ‘Hope as Method”, w: tegoż, The Method of Hope. Anthropology, Philosophy, and Fijian Knowledge. Stanford: Stanford University Press, 2004: 1-30.
Vincent Carpanzano, “Reflections on Hope as a Category of Social and Psychological Analysis”. Cultural Anthropology, vol. 18, nr 1, 2003: 3–32 [szczególnie strony 16-17]
Rebecca Coleman and Debra Ferreday Taylor, “Introduction: Hope and Feminist Theory”. Journal for Cultural Research, vol. 14, nr 4, October 2010: 313-321 (zob. także: Hope and Feminist Theory, eds. Rebecca Coleman, Debra Ferreday. London and New York: Routledge, 2011).
Jonathan Lear, Nadzieja radykalna: etyka w obliczu spustoszenia kulturowego, przeł. Marcin Rychter. Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 2013 (rozdz. I i III).
Cherice Bock, “Climatologists, Theologians, and Prophets: Toward an Ecotheology of Critical Hope”. CrossCurrents, vol. 66, nr 1, 2016: 8-34.
9 listopada
4. Uważność
Anna L. Tsing, "Sztuki uważności", przeł. Przemysław Czapliński. Teksty Drugie, nr 1, 2020: 204-214.
Thom Van Dooren, Eben Kirksey, Ursula Münster, "Multispecies Studies. Cultivating Arts of Attentiveness". Environmental Humanities, vol. 8, nr 1, 2016: 1-23.
23 listopada
5. Przyjaźń
Paul Rabinow, Refleksje na temat badań terenowych w Maroku, przeł. Karolina J. Dudek i Sławomir Sikora. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2010 (rozdz. 8: Przyjaźń).
Lisa M. Tillmann-Healy, "Friendship as Method,"w: Emergent Methods in Social Research, eds. Sharlene Nagy Hesse-Biber, Patricia Leavy. Thousand Oaks, London, New Delhi: Sage, 2006: 273-294.
Ewa Nowicka, „Przyjaźń jako narzędzie pracy antropologa: wątpliwości etyczne”. Człowiek i społeczeństwo, vol. 24, nr 5, 2005: 191-210.
Marina de Regt, Noura and Me. Friendship as Method in Times of Crisis. “Urban Anthropology and Studies of Cultural Systems and World Economic Development”, vol. 44, nr 1-2, Spring/Summer, 2015: 43-70.
Giorgio Agamben, Przyjaciel, przeł. Sebastian Matuszewski. Oficyna Bractwa Trojka 2017: 5-20.
Jacques Derrida, "Oligarchie: wymienianie, wyliczanie, obliczanie". Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, nr 17 (37), 2010: 151-177.
Jacques Derrida, Polityka przyjaźni, przeł. Tomasz Zarębski. „Odra”, nr 7–8, 2001: 46–52.
30 listopada
6. Zaufanie i odpowiedzialność (response-ability)
Piotr Sztompka, Zaufanie: fundament społeczeństwa, w: Zaufanie a życie społeczne, red. Hanna Mamzer, Tomasz Zalasiński. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, 2008: 21-29.
Paul Faulkner, "A Genealogy of Trust." Episteme: A Journal of Social Epistemology, vol. 4, nr 3, 2007: 305-321.
Joan C. Tronto, “Response-ability and Responsibility: Using Feminist New Materialisms and Care Ethics to Cope with Impatience in Higher Education,” in Posthuman and Political Care Ethics for Reconfiguring Higher Education Pedagogies, edited by Vivienne Bozalek, Michalinos Zembylas, Joan C. Tronto. Routledge, 2020: 153-160.
Aldona Jawłowska, "Odpowiedzialność jako odpowiedź". Etyka, nr 26, 1993: 219-220.
Jan Szymczyk, "Zaufanie a soma. Rola ciała człowieka w interakcjach społecznych", w: Zaufanie społeczne: teoria - idee – praktyka, red. Jan Szymczyk. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2016: 403-447.
Piotr Sztompka, Zaufanie, nieufność i dwa paradoksy demokracji, w: Socjologia. Lektury, red. Piotr Sztompka, Marek Kucia. Kraków: Znak, 2007: 397-408.
Piotr Sztompka, Trust: A Sociological Theory. Cambridge: Cambridge University Press, 1999 [Piotr Sztompka, Zaufanie: fundament społeczeństwa. Kraków: Znak, 2007.]
Zaufanie społeczne: teoria - idee – praktyka, red. Jan Szymczyk. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2016 (Paweł Prüfer, "Relacja i zaufanie jako metamorficzne ogniwo społeczeństwa"; Ewa Budzyńska, "Zaufanie – czynnik bezpieczeństwa czy ryzyka? Dylematy socjologa").
Krzysztof Nowakowski, Wymiary zaufania i problem zaufania negatywnego w Polsce. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, rok LXX, zeszyt 1, 2008: 213-233.
Hanna Mamzer, Zaufanie a bezpieczeństwo ontologiczne, w: Zaufanie a życie społeczne, red. Hanna Mamzer, Tomasz Zalasiński. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, 2008: 31-43.
7 grudnia
7. Empatia
(gość: Taynna Marino)
Eric Leake, Empathy as Research Methodology, in: Handbook of Research Methods in Health Social Sciences, ed. Pranee Liamputtong. Singapore: Springer, 2019: 237-252.
Michał Podsędek, „Empatia jako narzędzie historyka — możliwości i ograniczenia. Wykorzystywania empatii w badaniu przeszłości”. Historyka, vol. 49, 2019: 387–402.
14 grudnia [godz. 16:45-19:15, s. 3.95]
8. Jak budować teorię? 
Ewa Domańska, "Metodologia praktyczna", w: Wprowadzenie do metodologii historii, red. Ewa Domańska i Jan Pomorski. Warszawa: PWN, 2022.
Kathy Charmaz, Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, przeł. Barbara Komorowska. Warszawa: PWN, 2009 (wstęp do wydania polskiego s. IX-XXV; wstęp Charmez, s. 1-4; rozdz. 2-4, s. 51-96 oraz "Grupowanie", s. 114-124, a także rozdz. 6: "Rekonstruowanie teorii, s. 159-181).
Kontakt: Ewa Domanska: ewa.domanska@amu.edu.pl