semestr zimowy 2019/2020
poniedziałek, godz. 10:45-11:15, s. 3.93/12:30-14:00, s. 3.93/16:00-17:30, s. 3.93
prof. dr hab. Ewa Domańska
dyżur: poniedziałek 15:00-16:00, p. 3.123, kontakt
Opis kursu:
Zajęcia przygotowują studentów do podjęcia podstawowych rodzajów aktywności intelektualnej związanej z uczestnictwem w zajęciach uniwersyteckich oraz zapoznają z podstawami warsztatu badawczego historyka. Ich problematyka koncentruje się wokół: podstawowych wiadomości na temat logicznego myślenia, sztuki prowadzenia dyskusji, sporządzania notatek, czytania trudnych tekstów, sporządzania bibliografii, pisania abstraktów, recenzji i referatów, oraz elementarnych wiadomości dotyczących umiejętności stawiania odpowiednich dla różnego materiału źródłowego pytań badawczych oraz tworzenia źródeł wywołanych.
Warunki zaliczenia:
Obecność na zajęciach (nieusprawiedliwione 3 nieobecności powodują brak zaliczenia); zaliczenie prac pisemnych (zadania domowe); udział w dyskusjach, recenzja krytyczna (do wyboru z książki Arnolda, Blocha lub Carra), rozmowa podsumowująca. Termin składania recenzji: poniedziałek, 20 stycznia. Zaliczenia dla wszystkich grup: poniedziałek, 27 stycznia. [Jak napisać recenzję krytyczną?]
Sylabus:
1. Zajęcia wprowadzające
Zadanie: sporządzenie CV /Jak napisać CV/ Przykład
2. Historia czym jest?
-
Jerzy Topolski, „Historia jako wiedza praktyczna”, Historia jako wiedza o działaniach ludzkich”, „Historia jako res gestae i rerum gestarum”, w: tegoż Teoretyczne problemy wiedzy historycznej, red. Ewa Domańska, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2016: 81-96.
Jan Kieniewicz, "Historia jako sposób bycia" i "O historię człowieka", w: tegoż, Rozliczenie: doświadczenia i praktyki 1976-1996, Wydział "Artes Liberales", Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2015: 99-101 i 21-25.
Zadanie: przygotować poster wyjaśniający "Co to jest historia?"
4. Podstawy logiki
- Kazimierz Ajdukiewicz, Zarys logiki. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1958 (fragmenty). [zagadnienia]
5. Podstawy retoryki
- Mirosław Korolko, Sztuka retoryki. Warszawa: Wiedza Powszechna 1990, s. 78-97. [zagadnienia]
Zadanie: przeczytaj "Wykład z 28 stycznia 1976 roku" Michela Foucault i sporządzić abstrakt
6. Elementy sztuki argumentacji
- Krzysztof Szymanek, Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. Warszawa: PWN, 2004 (wybrane hasła).
7. Sztuka dyskutowania
- Heinz Lemmermann, Komunikacja werbalna, tłum. Beata Sierocka. Wrocław: Astrum, 1997. [zagadnienia]
8-9. Sprawdzenie nabytych umiejętności
-
a) dyskusja: Historia jako zawód czy/i powołanie
Max Weber, "Nauka jako zawód i powołanie", przel. Pawel Dybel, w: tegoż, Polityka jako zawód i powołanie. Kraków: Znak, 1998: 111-140.
Tadeusz Sławek, "Uniwersytet i to, co miedzy ludźmi". Gazeta Uniwersytecka. Miesiecznik Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach , nr 1 (151), październik 2007: 8-11.
b) dyskusja: Historia stosowana / historia publiczna
Robert Traba, Historia stosowana jako subdyscyplina akademicka. Konteksty i propozycje, w: Historia – dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości, red. Ewa Domańska, Rafał Stobiecki, Tomasz Wiślicz, Universitas, Kraków 2014: 143–164Zadanie: test do artykułu Krzysztofa Pomiana "Historia - dziś". Przegląd Polityczny, nr 106, 2011: 3-15.
10 grudnia - kolokwium - obejmuje materiał z zajęć 1-9.
10. Sporządzanie notatek, zestawianie bibliografii i czytanie trudnych książek
- Paul Oliver, Jak pisać prace uniwersyteckie, przeł. Jadwiga Piątkowska. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1999 (fragmenty).
- Zadanie: sporządzić opis bibliograficzny pięciu wybranych artykułów z czasopism naukowych, pięciu z monografii zbiorowych i pięciu monografii autorskich.
11. Techniki pisania referatów, esejów, recenzji
- Paul Oliver, Jak pisać prace uniwersyteckie, cd. (fragmenty)
12-13. Tworzenie źrodeł wywołanych
a) Historia mówiona (technika sporządzania wywiadów
Piotr Filipkowski, Historia mówiona i wojna, w: Wojna. Doświadczenie i zapis, pod red. Sławomira Buryły i Pawła Rodaka. Kraków: Universitas, 2006: 13-35.
Zadanie: sporządzić wywiad ze świadkiem historii [formularz]
Program Historia Mowiona - Ośrodek Brama Grodzka (jak przeprowadzać wywiady, historia jako metoda badawcza, jak archiwizować relacje)Archiwum Historii Mówionej - relacje biograficzne (KARTA)
-
b) Fotografia w warsztacie badawczym historyka
Piotr Sztompka, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Warszawa: PWN, 2005: 58-70; 77-94; 124-129
Cyfrowa fotografia w dokumentacji muzealnej, red. Marta Kołpanowicz. Warszawa: Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, 2013.
David duChemin, 10 sposobow na robienie lepszych zdjęć, przel. Wojciech Tkaczynski. Łódź: Galaktyka 2010.
- Zadanie: zdjęcie obiektu historycznego, jego analiza i interpretacja.
14. Podsumowanie zajęć
Podręczniki:
Arnold John M., Historia. Bardzo krótkie wprowadzenie, przekł. Justyna Jaworska. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001.
Bloch Marc, Pochwała historii czyli o zawodzie historyka przeł. Wanda Jedlicka. Warszawa: PIW, 1960 (lub wyd. II. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2009).
Carr Edward H., Historia. Czym jest, przeł. Piotr Kuć. Poznań: Zysk i S-ka, 1999.
Eco Umberto, Jak napisać pracę dyplomową. Poradnik dla humanistów, przeł. Grażyna Jurkowlaniec. Warszawa: UW, 2007.
Topolski Jerzy, Wprowadzenie do historii. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001.
Pawlak Marian; Serczyk, Jerzy, Podstawy badań historycznych. Skrypt dla studentów I roku. Bydgoszcz: WSP, 1999.
Swieżawski Aleksander, Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych. Częstochowa: WSP, 2001.
Werner Wiktor, Wprowadzenie do historii. Warszawa: PWN, 2012.
Inne
Zbigniew Osiński, Narzędzia pracy historyka w świecie cyfrowym, w: Historia 2.0, red. Anna Sobczak, Marta Cichocka, Piotr Frąckowiak. Lublin: E-naukowiec, 2014: 15-30.
Marcin Wilkowski, Wprowadzenie do historii cyfrowej, wyd. 2. Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej, 2013.