Alicja Kusiak-Brownstein (Department of History, University of Michigan, Ann Arbor) 3 stycznia 2012 (wtorek) o godz. 11.3o poprowadzi seminarium pod tytulem: 'Stan, płeć a formowanie się narodu w malarstwie Jana Matejki". Spotkanie odbedzie sie w Instytucie Historii UAM, sala 216, ul. sw. Marcin 78, 61-809 Poznan.
7 stycznia (sobota) o godz. 13.3o Alicja Kusiak-Brownstein wygłosi w ramach podyplomwych studiów Gender Studies UAM otwarty wykład gościnny pod tytułem: "W poszukiwaniu genealogii współczesnej historii kobiet w Polsce: Anglo-amerykańska historia kobiet „długiego wieku XIX-tego“. Wykład odbędzie się w Collegium Maius, sala Śniadeckich, ul. Fredry 7.
Organizacja: Ewa Domanska, IH UAM, email: Ewa.Domanska@amu.edu.pl; Agnieszka Gajewska, Instytut Filologii Polskiej UAM, email: Agnieszka.Gajewska@amu.edu.pl
Stan, płeć a formowanie się narodu w malarstwie Jana Matejki
(wtorek, 3 stycznia, Instytut Historii UAM, ul. sw. Marcin 78, sala 216)
W popularnej świadomości patriotyczne intencje Jana Matejki charakteryzowane są na sposób Sienkiewiczowski: „ku pokrzepieniu serc“. Choć obrazy historyczne Matejki stanowią absolutny kanon polskiej kultury wizualnej, traktowane są przeważnie jako ilustracja narodowych triumfów z przeszłości. W ostatnich latach nieliczni badacze podkreślają jednak znaczenie krytycznych, rozliczeniowych treści w Matejkowskich interpretacjach przeszłości, wywodząc inspiracje jego historiozofii z polskiego mesjanizmu oraz z poglądów krakowskiej szkoły historycznej.
W mojej prezentacji proponuję analizę Matejkowskich poglądów na historię tworzenia się narodu oraz tożsamości narodowej poprzez pryzmat relacji stanów i płci. W pierwszej części przeanalizują Matejkowską reinterpretację mitu Polaka-katolika, wskazując na kulczową rolę religii dla rekonstrukcji męskiej obywatelskości chłopów. W drugiej ukażę w jaki sposób malarz skonstruował swoją wizję uobywatelnienia chłopów oraz jaką rolę w tym procesie odgrywała stanowa relacja płci. W mojej analizie odwołam się do metody semiotycznej oraz historycznej, za bazę źródłową przyjmując Śluby Jana Kazimierza (1893), Konstytucję 3 Maja 1791 roku (1891), Kościuszkę pod Racławicami (1888) oraz Dziewicę Orleańską (1886).
W poszukiwaniu genealogii współczesnej historii kobiet w Polsce: anglo- amerykańska historia kobiet „długiego wieku XIX-tego“
(sobota, 7 stycznia, godz. 13.3o, Collegium Maius, sala Śniadeckich, ul. Fredry 7)
Po ponad dwóch dekadach historia kobiet coraz wyraźniej zaznacza się nie tylko w polskiej historiografii, ale także w pokrewnych dziedzinach humanistyki. Uwidacznia się także coraz bardziej w działaniach organizacji typu grass-roots, realizujących projekty dotyczące m.in. pamięci historycznej kobiet oraz o kobietach. Wpływ inspirowanej feminizmem i post-feminizmem Zachodniej women's, gender i queer history na polską historię kobiet zaznacza się przede wszystkim w obszarze tematycznym. Jednocześnie polska historiografia o kobietach skutecznie oparła się teoriom feministycznym i inspirowanym przez feminizm. Tendencja do takiej selektywności nie jest polskim wyjątkiem. Przykład polski potwierdza jedynie tendencję dostrzeganą przez badaczy w innych państwach post-komunistycznych. Zdolność i gotowość do krytycznej recepcji teorii feministycznej i post-feministycznej w humanistyce krajów młodych demokracji jest uwarunkowana aktualnymi koniunkturami politycznymi oraz wpływem dominujących ideologii politycznych, ekonomicznych i światopoglądowych.
W tym kontekście, opierając się na wieloletnich badaniach polskiej historiografii o kobietach, proponuję ujęcie brytyjskiej historiografii dotyczącej kobiet z drugiej połowy XIX-go i początków XX-go wieku jako punkt odniesienia w studiach nad polską historiografią. Jakkolwiek tradycyjna brytyjska historiografia nie stanowi bezpośredniego źródła inspiracji dla współczesnej historii kobiet w Polsce, dostarcza jednak cennego źródła paralel metodologicznych. Analizując XIX-wieczną angielską biografistykę poświęconą władczyniom i arystokratkom, historię rodziny, obyczajów, domowej kultury materialnej, małżeństwa, kobiecej religijności oraz moralności wykażę, że zarówno tematy badawcze jak i teorie wspierające interpretacje dotyczące stereotypów, ról i pozycji kobiet oraz relacji płci, mianowicie konserwatyzm, tradycjonalizm, klasyczny liberalizm, nacjonalizm i chrześcijaństwo dominują we współczesnych ujęciach historii kobiet w Polsce.
Alicja Kusiak-Brownstein
ABD. Doktorantka w Department of History, University of Michigan w Ann Arbor. Specjalizuje się w m.in. w historii płci i historii historiografii XIX i XX wieku. Uzyskała magisterium z historii na UAM. Stypendystka NUFFIC (Rijksu Universiteit Groningen, Holandia), Polish-American Research Fellowship (University of Notre Dame), YIVO Institute for Jewish Research w Nowym Jorku, oraz Muzeum Historii Polski Fellowship w Warszawie. Jej ostatnie publikacje to: „Wiktoria ńska historia płci w moralizatorsko-historycznym pisarstwie W. E. H. Lecky'ego ,” w: Gospodarka, społeczeństwo, kultura w dziejach nowożytnych: Studia ofiarowane Pani Profesor Marii Boguckiej , red. A. Karpiński, E. Opaliński i T. Wiślicz (Warszawa: Wyd. DiG, 2010) oraz “The American Woman‘s Old Clothes: On Fashion, Nation, Suffrage, and Pop-Culture at the Metropolitan Museum of Art, New York,” Artmix 26/27(16/17) 2011.
